Huis van de Kantons
26 mei 2023
De opening van het Huis van de Kantons (Haus der Kantone) in 2008 was een mijlpaal in de samenwerking tussen de 26 kantons. Als gezamenlijke koepel van 13 regerings- en directieledenconferenties en 16 geassocieerde organisaties van de kantons is een kennis- en overlegcentrum gecreëerd.
Het concentreert kennis en zorgt voor een centrale vergader- en communicatie-infrastructuur. Dit vereenvoudigt ook de samenwerking tussen de kantons en het nationale niveau (regering, ministeries en parlement).
Het bevordert de (concrete) samenwerking, dialoog, communicatie en informatie-uitwisseling tussen de kantons onderling en met de federale instellingen.
Conferenties van kantonsregeringen
De regeringen van de 26 kantons coördineren door vierjaarlijkse Conferenties van kantonsregeringen (Konferenz der Kantonsregierungen, KdK) hun (soms uiteenlopende) belangen op federaal niveau.
Het KdK houdt zich vooral bezig met de vernieuwing en verdere ontwikkeling van het federalisme, de taakverdeling tussen de Confederatie en de kantons, de besluitvorming, de uitvoering van de federale taken door de kantons en de (vroege) communicatie over het buitenlands en Europees beleid.
Conferenties van directeuren
De directeursconferenties (Direktorenkonferenzen) hebben betrekking op de verschillende vakgebieden van de kantonale overheden (financiën, onderwijs en cultuur, documentatie, onderwijs, gezondheid, justitie en politie, sociaal beleid, bossen, natuur, landschap en klimaat, bouw, planning en milieu, openbaar vervoer, economie, energie en landbouw).
Subsidiariteit
In 1848 werden slechts minimale bevoegdheden aan de Confederatie toegekend. Dit principe komt met name tot uitdrukking in artikel 3 van Grondwet: Subsidiariteit vereist dat alle overheidstaken die niet expliciet aan de Confederatie zijn toegewezen, onder de bevoegdheid van de kantons vallen, die ze (weer) gedeeltelijk aan de gemeenten (kunnen) delegeren.
In de meeste gevallen zijn de kantons ook verantwoordelijk voor de uitvoering van het federale beleid- en wetgeving. Alleen op het gebied van internationale (Europese) betrekkingen, defensie en financiën en belastingen heeft de Confederatie nog alle of de meeste bevoegdheden.
Maar juist dan kunnen de Raad van State (de Ständerat, de parlementaire vertegenwoordiging van de kantons op federaal niveau) en het kantonale referendum (Kantonsreferendum) de federale beslissingen beïnvloeden.
Bestaansrecht
Op veel andere gebieden is de situatie diffuus, maar de taakverdeling tussen de Confederatie en de kantons (en gemeenten) is sinds 1848 veranderd en er zijn aanzienlijke bevoegdheden aan de Confederatie overgedragen.
De reorganisatie van de financiële vereffening en de taakverdeling (Neugestaltung des Finanzausgleichs und der Aufgabenteilung zwischen Bund und Kantonen, NFA) tussen de Confederatie en de kantons is daarom in 2008 van kracht geworden.
De kantons zijn sinds 1848 echter ook in veel opzichten veranderd, zowel economisch, religieus, sociaal als wat betreft bevolkingsdichtheid of stads-/plattelandsontwikkeling.
Het Huis van Kantons vindt zijn bestaansrecht in deze ontwikkelingen. Bron en nadere informatie: Haus der Kantone/Maison des Cantons; A. Vatter, Das politische System der Schweiz, Baden-Baden, 2016).