De Kelten in Zwitserland
13 april 2020
De Kelten van Midden-Europa zijn voor het eerst archeologisch te traceren in de 8e v. Chr., in Zuidoost-Frankrijk, Zwitserland en Zuidwest-Duitsland.
De Keltische naam komt uit het Grieks en Romeins (Galatoi, Keltoi, Galli, Celtae). De Kelten hebben zich zelf nooit zo genoemd en waren verdeeld in talrijke stammen. Ze spraken verschillende Keltische talen.
Er bestond wel een gemeenschappelijke cultuur met gemeenschappelijke religieuze en sociale kenmerken. De Keltische volkeren zijn echter nooit een politieke eenheid geweest.
Bremgarten, gereconstueerd oppidum
De economische basis bestond voornamelijk uit landbouw, handwerk, handel en veeteelt. De Keltische periodes van de pre-Romeinse ijzertijd, Hallstatt (8e-4e eeuw v. Chr.) en La Tène (4e-1e eeuw v. Chr.) ontlenen hun naam aan vindplaatsen van Keltische nederzettingen. La Tène is een gebied aan het meer van Neuchâtel (het Museum Laténium is hieraan gewijd, www.latenium.ch).
Deze Kelten onderhielden handelsbetrekkingen met Griekse kolonies, onder andere Massalia (Marseille) in het zuiden van Frankrijk, Etrusken uit Midden- en Noord-Italië en andere Italiaanse gebieden.
In de 2e en 1e eeuw v. Chr. vonden grote veranderingen plaats in de politieke, economische en sociale structuren van de Keltische volkeren van Midden-Europa. Helvetische stammen bewoonden het gebied van het huidige kanton Vaud en het Zwitserse Plateau.
Andere stammen op het huidige Zwitserse grondgebied waren de Rhätiërs in het oosten (Graubünden), de Lepontii, Uberes, Nantuates, Sedunes en Veragres in het Alpengebied en Zuid-Zwitserland, en de Rauraken in delen van de noordelijke Jura, Bazel, Basel-Landschaft, Aargau, Thurgau en Z
Nieuwe handelsbetrekkingen met de culturen van het Middellandse Zeegebied en de Romeinse militaire opmars (122-120 v. Chr. Romeinse verovering van Zuidoost-Frankrijk tot Genève) lagen hieraan ten grondslag.
Na de Romeinse verovering van Gallia en het Zwitsers gebied (58 – 13 v. Chr.) hebben de Kelten hun cultureel erfgoed deels weten te bewaren, ondanks de romanisering. Dit leidde tot een nieuwe cultuur, het Gallo-Romeins (gallo-romain). De Keltische taal maakte echter plaats voor het Latijn, dat zich geleidelijk en uiteindelijk ontwikkelde tot het Frans in het westelijk deel van Zwitserland.
In de regio’s waar de Alemannen zich vanaf de vijfde tot de negende eeuw in Zwitserland vestigden werd Duits de voertaal. Het Reto-Romaans bleef lange tijd, tot de negentiende eeuw, dominant in het oosten van Zwitserland.
Italiaans-sprekend Zwitserland is ook een product van het Latijn en de Romanisering van de stammen in dit gebied.
(Bron: B. Maier, Die Kelten. Ihre Geschichte von den Anfängen biz zur Gegenwart (München 2016).