Interlaken, klooster Inter lacus, Unterseen en de maagd
18 januari 2025
Interlaken betekent letterlijk tussen de meren, de Brienzersee en de Thunersee. Dat is bekend. Veel minder bekend is echter de naamgever: het klooster ‘Inter lacus’. Het dubbele klooster (Doppelkloster) had een mannen- en een vrouwenafdeling, met 300 nonnen en 40 monniken in de 14e eeuw.
Rechts Unterseen en het eiland Spielmatte, 18e eeuw. Afbeelding: Gemeinde Unterseen
Interlaken ligt niet alleen tussen twee meren, maar de Aare splitst zich hier om vervolgens weer in de Thunsersee uit te monden. Het eilandje Spielmatte ligt tussen de twee takken van de Aare in.
De Aare mondt uit in de Thunersee. Afbeelding: Gemeinde Unterseen
Het klooster Inter lacus en de maagd
Het Augustinerklooster Inter lacus is in 1133 gesticht door Freiherr Seliger von Oberhofen. Het vrouwenklooster is in 1484 opgeheven, het mannenklooster tijdens de reformatie in 1528.
De kloosterkerk stamde oorspronkelijk uit de 14e eeuw en is in 1471 in de laatgotische stijl herbouwd. Alleen de toren stamt echter nog uit deze tijd. Na 1528 was het klooster de regeringszetel van de landvoogd van Bern en het complex was voortaan het kasteel (Schloss) voor de landvoogd. De kloosterkerk werd een Schlosskirche.
Deze kerk is vervolgens lange tijd als opslagplaats gebruikt. Ook hier vervulden Engelse gasten echter een rol: de kerk was in de 19e eeuw in gebruik als Anglicaanse kerk. In 1909 kwam de kerk in het bezit van de evangelisch-hervormde kerk van Gsteig-Interlaken.
Een jaar daarvoor, in 1908, is de katholieke kerk gebouwd. Sindsdien symboliseren beide kerken de harmonie van twee religies in Interlaken.
De Jungfrau (maagd)
De nonnen hebben een Zwitsers icoon zijn naam gegeven. Het klooster was eigenaar van de Alpenweiden tot aan de machtige rotsen en de destijds nog ongenaakbare gletsjers van een berg zonder naam. Deze rotsen en gletsjers maakten de berg destijds tot een onbereikbare en onberoerde, ja zelfs maagdelijke bruid, vandaar de naam Jungfrau.
Aan alles komt een einde, en zo ook aan deze status. Op 3 augustus 1811 bereikten de eerste (Zwitserse) beklimmers de top van de 4 185 m. Sindsdien is de berg niet met rust gelaten, al heeft de Jungfraubahn van Adolf Guyer-Zeller niet de top, maar de Jungfrauloch als eindstation, hoewel de top in 1894 nog de bedoeling was.
Unterseen
Unterseen is in 1279 gesticht door Freiherr Berchtold von Eschenbach-Oberhofen, aanvankelijk als militair steunpunt voor Habsburg, maar vanaf 1337 als defensie van Bern.
De plaats ontwikkelde zich tot een aanzienlijke handels- en ambachtsstad en overslagplaats voor goederen van schepen en houtvlotten vanaf Bern, het Haslital, over de Brünigpas naar de Waldstätte in de Innerschweiz of over de Grimsel richting Italië.
De ‘Haberdarre’ was de overslagplaats van goederen tussen de Thunersee en de Brienzersee. Deze naam is afgeleid van het drogen (darre) van haver (Haber).
In de 18e en 19e eeuw overnachtten beroemde gasten in de Stadtherberge van Unterseen, onder anderen Johann Wolfgang von Goethe (1782-1832) en Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy, beter bekend als Felix Mendelssohn (1809-1847).
Unterseen en het klooster Inter lacus waren aanvankelijk de belangrijkste economische spelers. Het klooster exploiteerde onder andere een zaagmolen, graanmolen en een wolspinnerij. Het klooster bezat ook de exclusieve visrechten in de Aare. Het was in zijn hoogtijdagen bovendien de grootste grondbezitter in het Berner Oberland.
De molens hebben eeuwenlang dienst gedaan, de raderen werden aangedreven door de waterkracht van de Aare. De Spielmatte was een belangrijke locatie voor deze molens.
In 1938 maakten de waterraderen plaats voor elektrisch aangedreven molens. De Waterkrachtcentrales wekten de energie op. Pas in 1996 zijn de molens buiten gebruik gesteld, de waterkrachtcentrale op de Spielmatte functioneert echter nog steeds!
Interlaken
Het scheepvaartkanaal van 1892 verbindt de Thunersee met de Westbahnhof in Interlaken, dat vooral door toerisme tot grote bloei kwam. Met name Engelse toeristen vonden in de 19 eeuw de weg naar Interlaken en de Jungfrauregio.
Hotel Harder Kulm
De plaats kreeg een mondain karakter met Grand Hotels, stadspaleizen, brede boulevards en straten, elektrische verlichting en bruggen over de Aare.
Villa rosa
Grand Hotel Victoria Jungfrau
De Goldey-brug voor voetgangers over de Aare verbindt sinds 1900 Unterseen met Interlaken en vooral het Kurhaus. Het Kurhaus opende op 20 juli 1859 zijn deuren met als doel ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’. Een Molkekuranstalt zorgde voor het lichaam, het casino voor de adrenaline en het Kurorkest voor de harmonische geest. Het Kurhaus was vanaf het begin het culturele en sociale centrum van Interlaken.
De architect Paul Bouvier (1857-1940) uit Neuchâtel bouwde het complex om tot een concert-, speel- en theaterzaal in het park. Tegenwoordig is het Kurhaus een wereldberoemd cutuur- en congresscentrum met onder andere de ‘Interlaken Classics’.
De Indiaase filmregisseur Yash Chopra (1932-2012), ereburger van de stad, is in het park vereeuwigd vanwege de vele films die hij in Interlaken heeft opgenomen.
Het slot (voormalige klooster met Propstei)
De Schlosskirche
De Propstei
