Van Romeinse provincie hoofdstad Aventicum tot Avenches
27 september 2021
Kelten
Avenches (kanton Vaud) ligt in het hart van het Zwitserse Mittelland in het zogenaamde Driemerengebied (Drei-Seen-Region, Région Des-Trois-Lacs).
In de oudheid hoorde het gebied tot het grondgebied van de Keltische stam van de Helvetiërs. Het was een ideaal vestigingsoord en diende als verkeersweg van het zuidwesten naar het noordoosten tussen de gebieden van het Meer van Genève, het Meer van Neuchâtel, het Meer van Morat, het Meer van Biel, de Aare, de Rhône en de Rijn.
Avenches tegenwoordig
Deze toegang tot land- en waterwegen was een belangrijke factor in de keuze van de Romeinse veroveraars (rond 15 v. Chr.) om hier een nieuwe stad, Aventicum, te stichten. Het grootste deel van de Romeinse stad lag ten noordoosten van de huidige stad. De vlakte leende zich goed voor het aanleggen van een nieuwe stad in het gebruikelijke schaakbord- of gridpatroon met straten en woonblokken (insulae) die loodrecht op elkaar stonden.
Afbeelding: Musée romain d’Avenches
De uitbreiding van de stad vorderde snel in de eerste jaren van de 1e eeuw. De jaren 68-69 na Christus waren belangrijk voor Aventicum.
Toen keizer Vespasianus (9-79) in 69 aan de macht kwam, verhief hij de stad tot kolonie met de naam Colonia Pia Flavia Constans Emerita Helvetiorum Foederata.
De bouw van de stadsmuur begon omstreeks deze tijd. In de daaropvolgende decennia veranderde het stadsbeeld fundamenteel. Talrijke openbare gebouwen werden gebouwd, zoals het forum theater, amfitheater, basilica, thermen en alle andere gebouwen van een Romeinse stad.
Aventicum werd gebouwd in het midden van een gebied dat doorkruist werd door een netwerk van bevaarbare waterwegen.
Haven en kanaal
De toegang tot deze waterwegen was van groot belang. Aventicum bouwde daarom rond 5 n. Chr. een kunstmatige haven die uitkwam in het meer van Morat (Murten) in het verlengde van de een kilometer lange weg uit de stad. Rond 125 na Chr. werd ten oosten van de haven nog een kanaal (870 m lang, 7 m breed) naar het meer aangelegd.
Verval
De welvaart duurde tot de eerste helft van de 3e eeuw. De stad telde toen ongeveer 20 000 inwoners (het huidige Avenches 4 000). Na het midden van de derde eeuw begon het langzame verval en de neergang.
In ieder geval was de voormalige provinciehoofdstad nog zo belangrijk dat het korte tijd een bisschopszetel is geweest in de zesde eeuw. Daarna wordt het stil.
Pas in de 11e eeuw kwam de stad Avenches weer in de belangstelling te staan, toen bisschop Burkhard von Oltigen (ca. 1000-1089) een verdedigingstoren liet bouwen boven de westelijke ingang van het amfitheater, nu het Romeins Museum van de stad. De renaissance van de stad vond plaats in het midden van de dertiende eeuw met de stichting van de huidige stad op de heuvel.
Romeins museum en vondsten
Het Romeinse verleden is echter goed bewaard gebleven in delen, het amfitheater, het theater en het heiligdom, het thermencomplex, de stadsmuur met toren en Oostpoort, het forum, de havenfaciliteiten en de woongebouwen, waarvan nu alleen nog de fundamenten zichtbaar zijn.
(Bron en verdere informatie: D. Castella (red.), Aventicum. Eine römische Hauptstadt, Avenches 2015; www.aventicum.org).