Porrentruy, de bisschop en kanton Jura
10 April 2023
Porrentruy (Pruntrut in het Duits, kanton Jura) was lange tijd de zetel van de bisschop van Bazel nadat hij tijdens de Reformatie in 1529 zijn bisschoppelijk paleis aan de Münster in Bazel had verlaten vanwege de reformatie.
Het grote bisschoppelijke complex op de heuvel getuigt nog steeds van deze periode. Het wapen van het kanton toont de rode staf van de bisschop.
De bisschop, tevens Prins van het Heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie, vandaar de officiële naam prins-bisschop, zetelde tot de Franse inval in 1792 in Porrentruy. De Franse revolutionairen annexeerden dit gebied van het prinsbisdom en noemden het aanvankelijk de Rauraakse Republiek (la République rauracienne) en vanaf 1793 département Mont-Terrible.
Na de Franse annexatie van het resterende deel van het prinsbisdom in 1797 werd het gebied van het gehele prinsbisdom Bazel in 1800 deel van het département Haut-Rhin.
Na de nederlaag van Napoleon in 1815 werd het grootste deel van het voormalige prinsbisdom Bazel, waaronder Porrentruy, toebedeeld aan kanton Bern. Sinds 1979 ligt Porrentruy in het kanton Jura.
De Bisschop is nooit meer teruggekomen na 1792. De Domheren en het kapittel zetelden sinds 1678 overigens al in het katholieke Arlesheim (vanaf 1833 kanton Basel-Landschaft, voordien kanton Basel), nabij het katholieke kanton Solothurn. Ook in Arlesheim hebben ze hun monumenten achtergelaten, onder andere de Dom en de stadspaleizen. Sinds 1828 zetelt de bisschop van het bisdom Bazel in Solothurn. Het is de complexe Zwitserse (religieuze) historie in het kort.
De grandeur van de aanwezigheid van de bisschop is nog steeds zichtbaar in Porrentruy, onder andere het Hôtel-Dieu en de Glacière uit de achttiende eeuw (de plaats waar ijsblokken werden bewaard voor de koeling van drank en etenswaren voor de bisschop en zijn entourage), de stadspaleizen en huizen voor het kapittel.
De (middeleeuwse) straatjes en het goed bewaarde centrum, de alom zichtbare aanwezigheid van de horloge industrie (onder andere La Fondation Horlogère) en de nabijheid van de prachtige Jura geven deze stad een bijzondere allure.
En voor wie in de verandering van het klimaat geïnteresseerd is: de stad lag zo´n 20 miljoen jaar geleden aan een subtropische zee. Weer verder in de tijd, ongeveer 150 miljoen jaar geleden, was de Jura een geliefde verblijfplaats van dinosauriërs. Ongeveer 20 duizend jaar geleden was het ijs- en ijskoud in deze regio, een Poolklimaat.
(Bron: J.-C. Rebetez, D. Bregnard (Ed.), De la Crosse à la Croix. L’ancien Évêché de Bâle devient suisse (Congrès de Vienne-1815), Neuchâtel, 2002)
