Photo/Bild: Bildarchiv Rottweil.

Het eeuwige bondgenootschap tussen Rottweil en de Eidgenossenschaft

De oude Romeinse stad Arae Flaviae, het huidige Rottweil, heeft al sinds 1519 een bondgenootschap met de Eidgenossenschaft van dertien Orte (of kantons).

Sinds 1463 had Rottweil al de status van zugewandter Ort. Naast Mülhouse is Rottweil de einige stad met deze status die in 2020 geen deel uitmaakt van het moderne Zwitserland, zoals dat in feite in en na de Franse periode 1798-1803 en juridisch met de nieuwe Grondwet in 1848 gestalte kreeg.

In 1519 ratificeerden twaalf van de dertien Orte het eeuwige verbond (ewiger Bund) met Rottweil: Zürich, Bern, Luzern, Uri, Schwyz, Unterwalden, Zug, Glarus, Freiburg, Solothurn, Schaffhausen en Appenzell.

Alleen Basel ondertekende niet, al werd de stad wel genoemd in het verdrag.

De reden is nog steeds actueel: vanwege het in Rottweil zetelende Hofgericht van de keizer. Met andere woorden, de handelsstad Basel was voorzichtig in verband met de jurisdictie van fremde Richter.

Ook in de Schwabenkrieg of Schweizerkrieg van 1499 speelde dit al een belangrijke rol en ook bij het verdrag van Westfalen in 1648 komt dit weer naar voren. Soevereiniteit en juridisdictie zijn nauw verweven, zoals ook de huidige Brexit weer eens aantoont.

De bondgenoten zwoeren eeuwige trüw, liebe und fründtschafft. Inderdaad is het eeuwige verdrag nooit opgezegd en heeft Rottweil de Eidgenossen bijgestaan in 1476 (succesvol in slag bij Murten tegen de Hertog van Bourgondie en in 1515 minder succesvol in de slag bij Marignano tegen de Franse Koning en zijn bondgenoten).

De Eidgenossenschaft heeft anderzijds Rottweil na de twee wereldoorlogen van de vorige eeuw bijgestaan. Helemaal rimpelloos was de relatie overigens ook niet. Ook hier was de Reformatie en de invloedssfeer van de katholieke Habsburgse monarchie de oorzaak.

Toen Rottweil in 1802 (onvrijwillig) bij het hertogdom Württemberg werd gevoegd, was ze feitelijk haar status van bondgenoot kwijt. Juridisch is het eeuwige bondgenootschap echter nooit opgezegd.

De Schwäbische Eidgenossen herdenken en koesteren nog steeds de banden met de oude Orte, zoals de Orte goede banden met Rottweil onderhouden.

De stad Brugg (kanton Aargau) sloot in 1913 zelfs een van de eerste internationale stedenbanden. Deze relatie heeft een geschiedenis die teruggaat tot het Romeinse Rijk, toen vanuit Vindonissa (het huidige Windisch) de stap werd gezet om Arae Flaviae te stichten.

Brugg was immers zelf geen Ort of partij bij de verdragen in 1463 en 1519 en was zelfs een Untertanengebiet, bestuurd door de Orte.